Prostat kanseri, prostat bezinde ortaya çıkan ve erkeklerde en sık görülen bir kanser türüdür.  Prostat bezi, erkeklerin pelvis (leğen boşluğu) bölgesinde yer alan ve ceviz büyüklüğünde olan bir bezdir.  Mesane yani idrar kesesinin hemen altında ve ona bitişik bulunan prostat bezinde gelişen kanser, prostat kanseri olarak nitelendirilir. Bu konudaki rahatsızlıklara, Üroloji Doktoru bakmaktadır.

Amerikan Kanser Derneği tarafından duyurulan veriler ışığında, bir erkeğin hayatı boyunca prostat kanserine yakalanma riski  %16.7 civarındadır. Ayrıca aynı veriler ışığında prostat kanserine bağlı ölüm riski ise %2.5 civarındadır.  Dünyada her 6 erkekten biri prostat kanserine yakalanmaktadır. Dünyada her 3 dakikada bir kişiye prostat kanseri tanısı koyulur ve 14 dakikada bir prostat kanseri sebepli ölümler yaşanır.

Ülkemizde akciğer kanserinden sonra en sık görülen kanser türü prostat kanseridir. Prostat kanseri son yıllarda tarama ve erken teşhis tekniklerinin gelişmesiyle erken evrelerde yakalanabilecek bir rahatsızlık haline gelmiştir.

Prostat Kanseri Evreleri

Prostat kanserinde tümörün boyutu, prostatın doku ve çevreye yayılım durumu, lenf nodlarına yayılma durumu ve vücudun diğer bölgelere yayılım durumuna göre bir evreleme yapılır.

Prostat kanseri evreleri şöyledir;

• Evre 1: Tümörün prostat içinde olduğu evredir. Rektal muayene ile tümör hissedilmez ve düşük derece bir evredir. Bu evrede diğer bölgelere sıçrama yoktur.
• Evre 2:  Bu evrede tümör prostat içine doğru ilerleme göstermesine karşın çevreye yayılmaz. Reklam muayene ve görüntüleme yöntemleri ile belirlenebilir.  Lenf nodu ve diğer vücut bölgelerine yayılım görülmez.
• Evre 3:  Tümörün sperm kesesi gibi dokulara yayılması evresidir. Lenf nodu ve vücudun bölgelerine bu evrede de yayılım yoktur.
• Evre 4:  Prostatın diğer dokulara yayıldığı en ağır evredir.  Kemik, karaciğer, akciğer ve lenf nodlarına yayılım gerçekleştirebilir.

Prostat Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Prostat kanseri belirtileri genellikle erken evrelerde ortaya çıkmaz. Vakaların önemli bir bölümünde ilerleyen dönemlerde prostat kanseri belirtileri ortaya çıkmaktadır. Ayrıca belirtiler her erkek hastada farklı olabilmektedir.

Prostat kanserinin belirtilerini erken dönem ve ileri dönem olarak sınıflandırmak daha doğru olur.

Erken prostat kanseri belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• İdrar yapma sırasında yanma hissi
• İdrar yaparken ağrı şikayeti oluşması
• İdrar yapmada zorlanma görülmesi
• İdrarı yapmaya başlama sırasında ve idrar yapmayı durdurmada güçlük yaşama
• Uyku sırasında idrar çıkma isteğinin daha sık hale gelmesi
• Mesane bölgesinde kontrol kaybı yaşanması
• Kişide idrar akım hızında azalma görülmesi
• İdrarda kan görülmesi (Hematüri)
• Ereksiyonda zorluk yaşanması
• Cinsel ilişki ve mastürbasyon sonrası ağrılı boşalma şikayetleri

Prostat kanseri ilerleyen evrelere geldiğinde organ ve çevredeki kemiklere yayılım gösterir. Bu bölgelerde tümör oluşumu gözlenebilir. Bu durum metastatik prostat kanseri olarak nitelendirilir.

Metastatik prostat kanseri belirtileri şu şekilde sıralanabilir;

• Bacak veya pelvik bölgede şişme görülmesi
• Kalça, bacak ve ayak bölgesinde uyuşma hissi
• Kalça, bacak ve ayak bölgesine ağrı şikayetleri
• Gün içinde geçmeyen kemik ağrısı şikayetlerinin artması ileri evre belirtileri olacaktır.

Belirtiler her hastada ortaya çıkmayacağı gibi daha farklı semptomlar da oluşabilir.

Prostat Kanseri Nedenleri Nelerdir?

Prostat kanseri nedenleri kesin olarak belli değildir. ancak prostat kanseri görülen kişilerde bazı risk faktörleri olduğu uzmanlar tarafından kabul edilmektedir.

Olası olarak kabul edilen prostat kanseri nedenleri ve risk faktörleri şöyledir;

• Yaş: Erkeklerde prostat kanserinin genellikle ilerleyen yaşlarda görüldüğü bilinmektedir. 70 yaşından sonra her iki erkekten birinde, 90 yaşından sonra da erkeklerin tamamına yakınında prostat kanseri görülmektedir.  50 yaşından küçük erkeklerde prostat kanseri çok nadir bir vakadır. 50 yaş üzeri erkeklerde düzenli olarak prostat kanseri taraması yapılırsa erken teşhis mümkün olabilir.
• Aile Öyküsü:  Amerikan Kanser Derneği tarafından yapılan araştırmalar sonucunda prostat kanseri tanısı olan kişilerin ortalama %15-20’sinde diğer aile üyelerinde prostat kanseri öyküsü olduğu belirlenmiştir.  Bu yüzden uzmanlar aile öyküsünü de prostat kanseri nedenleri arasında saymaktadır.
• Obezite:  Erkeklerde özellikle 50 yaşından sonra obezite rahatsızlıklarının prostat kanseri için risk faktörü olduğu belirtilmektedir. Ancak obezite kesin bir prostat kanseri sebebi değildir.
• Sigara Tüketimi:  Uzmanlar yüksek oranda sigara tüketiminin de prostat kanseri için tanımlanan bir risk faktörü olduğunu belirtmektedir.
• Hareketsiz Yaşam:  Erkeklerde özellikle 50 yaşından sonra emekliliğe bağlı hareketsiz yaşam görülebilir. Bu durum prostat kanseri için risk faktörü olarak değerlendirilmektedir. Bu yüzden erkeklerde düzenli yürüyüşler yapılması önerilmektedir.

Prostat Kanseri Tanısı Nasıl Konur?

Prostat kanseri tanısı için belirli taramalar yapılması gerekir. Hastanın durumu ve prostat kanseri evresine göre farklı taramalar yapılabilir.

Prostat kanseri tanısı için yapılan taramalar kısaca şöyledir;

• PSA Kan Testi:  PSA prostat bezi üzerindeki hücreler tarafından üretimi yapılan bir proteindir. Kandaki PSA seviyesi arttıkça prostat kanseri evresi artar.  Prostat kanseri tanısı için kanda PSA proteini seviyesine bakılır.
• Fiziki Muayene: Erkeklerde prostat kanseri tanısı için en yaygın yöntemlerden biri makattan parmakla yapılan muayenedir. Bu işlemle prostatın büyüklüğü ve anormallik durumu saptanabilir.
• Transrektal Ultrasonografi: Makat bölgesinden özel olarak yapılan ultrasonografik incelemedir. Ses dalgaları kullanılarak ekran üzerinden bölge incelenir.
• Gelişmiş PSA Testi:  Pankreas kanseri tanısına yönelik inceleme durumunda gelişmiş PSA testi yapılarak hastanın PSA hormonu seviyesi gözlenebilir.
• MR:  Prostat kanseri şüphesi olması durumunda diğer tanı yöntemlerine ek olarak görüntüleme yöntemi olan MR destekleyici olarak kullanılır.

Prostat Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?

Prostat kanseri tedavisi hastanın sağlık durumu, kanserin yayılması ve kanserin evresine göre değişmektedir. Basit vakalar genellikle tedavi gerektirmez. Tedavi sürecinde temek yaklaşım hastanın günlük yaşam konforunu sağlamak ve korumaktır. İlerleyen evrelerde ise hastanın yaşamını uzatabilmeye yönelik tedavi uygulanır.

Prostat kanserinde kullanılan tedavi yöntemlerinden bazıları şöyledir;

• Takip: Hastanın yaşam süresi ve konforunu etkilemeyecek prostat kanseri tanısı yakından takip edilir. Erken evrede olan ve semptomlar oluşmayan durumlarda doktorun görüşüyle kanser semptomlarının gelişme durumu yakından takip edilebilir.
• Radikal Prostatektomi:  Prostat kanseri yayılmadığı bir evredeyse prostat bezinin cerrahi olarak çıkarılmasıdır.  Bu işlem açık, laparoskopik ya da robotik yöntemlerle yapılabilir.  Radikal prostat ameliyatı, kişilerin çocuk sahibi olma sürecini olumsuz etkileyebilir.
• Radyoterapi (Işın Tedavisi) :  Prostat kanserine yol açan kanserli hücreleri öldürebilmek için ilerleyen dönemde kullanılan tedavidir. Bu tedavi birçok kanser türünde tedavi olarak kullanılmaktadır.
• Hormon Tedavisi:  Prostat kanseri tedavisinde hormon tedavisine ek olarak hormon tedavisi de kullanılır. Radyoterapi öncesinde uygulanan hormon tedavisi radyoterapi sonrası prostat kanserinin tekrarlanma olasılığını azaltır. Hormon tedavisi tek başına prostat kanserini yavaşlatmaz. Sadece hastalığın belirtilerini ortadan kaldırmada ve kanserin yayılımını yavaşlatmada etkilidir.

Brakiterapi:  Prostat bezi içinden uygulanan bir radyoterapi yöntemidir.  Tümörlü bölgeye yerleştirilen küçük radyoaktif madde yardımıyla uygulanabilir. Prostata diğer dokuları etkilemeden yüksek dozda radyasyon verilmesini sağlayabilir.